Tachograaf: wat is het en hoe werkt het?
Voor zware vrachtwagens, bussen en lichte bedrijfsvoertuigen in het beroepsgoederenvervoer is een digitale tachograaf verplicht. Maar wat is een tachograaf eigenlijk en hoe werkt dit? In deze blog leggen wij het je uit.
Wat is een tachograaf?
Een tachograaf is een apparaat dat de rij- en rusttijden, de afgelegde afstand en de snelheid van chauffeurs registreert. Dit apparaat is in het voertuig geïnstalleerd en zorgt voor veiligheid op de weg.
Wanneer is een tachograaf verplicht?
De tachograaf is verplicht voor:
- Bussen en touringcars die meer dan 8 personen vervoeren (exclusief de bestuurder)
- Zware bedrijfsvoertuigen met een maximumgewicht van meer dan 3.500 kg (eigen gewicht + maximale laadvermogen)
Voor een camper of kampeerwagen (niet-commercieel personenvervoer) is de tachograaf niet verplicht.
Vrijstelling tachograaf
Niet iedere bestuurder van een vrachtauto is verplicht om een tachograaf te gebruiken. Er bestaan zowel nationale vrijstellingen als internationale vrijstellingen. Je kunt zo'n vrijstelling niet aanvragen, maar je moet tijdens een controle wel kunnen bewijzen dat je aan de voorwaarden voldoet.
De smart tachograaf
Er zijn inmiddels al meerdere versies van de tachograaf. Na de digitale tachograaf – waarmee rij- en rusttijden, de afgelegde afstand en de snelheid van chauffeurs geregistreerd wordt – werd in juni 2019 de smart tachograaf (Smart Tacho 1) verplicht. De smart tachograaf heeft nog meer functies dan de digitale tachograaf. Zo kunnen inspecteurs deze tachograaf op afstand uitlezen, zonder het voertuig te stoppen. Ook wordt de start- en eindlocatie geregistreerd.
Inmiddels is er besloten dat nieuw geregistreerde voertuigen vanaf 1 januari 2025 de tweede generatie smart tachograaf moeten hebben (Smart Tacho 2). Hiermee kan de locatie van het voertuig getrackt worden. Ook wordt laden en lossen en het passeren van de grenspassage automatisch geregistreerd. Een analoge tachograaf is dan verboden, net als de Smart Tacho 1.
Kaarten voor de tachograaf
- Als ondernemer in de transportwereld heb je een bedrijfskaart nodig en moet je zelf een administratie bijhouden van de arbeidstijden. Een bedrijfskaart is 5 jaar geldig en werkt voor alle voertuigen die hieraan gekoppeld zijn.
- Als chauffeur heb je een bestuurderskaart nodig. Deze slaat de arbeids- en rusttijden op die de tachograaf registreert en is 5 jaar geldig.
- Een chauffeur die niet uit een EU/EER-land komt, heeft een tijdelijke bestuurderskaart nodig. Hier staat ook een pasfoto op en dient meteen als identificatiebewijs. Daarnaast geeft de kaart toegang tot de digitale tachograaf. De tijdelijke bestuurderskaart is maximaal 185 dagen geldig en kan niet worden verlengd.
- De installateur van de digitale tachograaf moet een werkplaatskaart hebben om het apparaat te installeren en te repareren. Deze is 1 jaar geldig.
De tachograafsymbolen
Er zijn veel verschillende tachograafsymbolen. De belangrijkste staan hieronder op een rij:
Rijden
Dit symbool wordt gebruikt als het voertuig in beweging is en geeft aan hoelang de chauffeur achter het stuur zit.
Andere werkzaamheden
De chauffeur is niet aan rijden, maar verricht andere werkzaamheden, zoals laden en lossen.
Beschikbaar
De chauffeur is niet aan het werk, maar staat op stand-by.
Pauze
Dit symbool geeft de rusttijd aan.
Tijd verzetten van een tachograaf
De tijd van de tachograaf wordt meestal gesynchroniseerd met de UTC-tijd (Coordinated Universal Time). Toch kan het nodig zijn om de tijd ook handmatig te verzetten, namelijk als de klok een uur vooruit gaat (zomertijd) en als de klok een uur teruggaat (wintertijd). Dit is wettelijk verplicht, zodat alle gegevens overeenkomen met de lokale tijd.
Tachograaf uitlezen
Als werkgever moet je iedere 28 dagen de gegevens van een bestuurderskaart uitlezen en kopiëren naar een computer van het bedrijf. Deze gegevens moeten werkgevers 1 jaar bewaren.
De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) controleert met behulp van de tachograaf of de chauffeurs zich houden aan de regels rondom de rij- en rusttijden. Zij lezen de gegevens van de tachograafkaart uit. Deze gegevens staan dan op de computer van de inspecteur. Ze blijven ook op de bestuurderskaart staan.
